روز‌ها و هفته‌‌های دشواری در مسیر روابط پر تنش تهران و واشنگتن پیش رو است و دو طرف باید خود را برای تصمیم‌های سخت دیپلماتیک آماده کنند. اگرچه جو بایدن،بار‌ها از قصدش برای بازگشت به برجام سخن گفته، اما لحن او در روزهای اخیر محتاطانه‌تر شده است.بایدن می‌داند که مسیر ناهمواری برای بازگشت به برجام پیش رو دارد و باید موانع متعددی را از میان بردارد.بخشی از جریان حزب دموکرات بر این باورند که بازگشت مستقیم به برجام و از دست دادن اهرمهای فشار آمریکا علیه ایران، دست واشنگتن را برای مذاکرات فرا‌هسته‌ای با تهران خواهد بست؛از سوی دیگر، افرادی مانند جیک سالیوان، نامزد تصدی سمت مشاور امنیت ملی کاخ سفید، از طرفداران بازگشت مستقیم به برجام هستند و آن را عملی و قابل دسترس می‌دانند و معتقدند مذاکرات با ایران می‌تواند از همین نقطه آغاز شود.
معمای بایدن برای بازگشت به برجام، دقیقا از همین نقطه آغاز می‌شود. بازگشت مستقیم به برجام یا در دست نگه داشتن اهرمهای فشار و آغاز مذاکرات از نقطه‌ای غیر از موضوع هستهای، مانند موضوع موشکی و آن‌گونه که توماس فریدمن می‌اندیشد؟
از دست دادن احتمالی اهرمهای فشار از جمله اهرم تحریم‌های بی‌سابقه علیه فروش نفت ایران که در دوره دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور کنونی آمریکا وضع شده‌اند، بایدن را در وضعیت بغرنج و پیچیده‌ای قرار داده است.بایدن به خوبی می‌داند که هم جمهوری‌خواهان و هم برخی از اعضای برجسته حزب دموکرات از برجام – در زمان تصویب آن- رضایت نداشتند و اکنون نیز با بازگشت بی قید و شرط به آن موافقت نخواهند کرد. کشورهای عرب حاشیه خلیج‌فارس و رژیم صهیونیستی نیز با بازگشت آمریکا به برجام مخالفت‌های جدی دارند و در این مسیر سنگ‌اندازی خواهند کرد و خواستار امتیاز‌گیری بیشتر از ایران در جریان مذاکرات احتمالی هستند.در نقطه مقابل اگر بایدن نتواند به ایران امتیاز‌های مناسبی برای بازگشت کامل به تعهداتش در برجام اعطا کند، ایران به سرعت می‌تواند برنامه هسته‌ای‌اش را به پیش از سال ۲۰۱۵ - یعنی زمان تصویب برجام- بازگرداند و تهران را به ادامه «مقاومت حداکثری» در برابر «فشار حداکثری» ترغیب کند.
با وجود آنکه بایدن بر سر دو راهی بازگشت فوری به برجام یا استفاده از اهرمهای فشار برای وادار کردن تهران به انجام گفت‌و‌گوهای موشکی و منطقه‌ای قرار گرفته‌‌است، اما به نظر می‌رسد او خطر دسترسی ایران به توانایی ساخت سلاح اتمی – که تهران همواره آن را تکذیب کرده‌است- را خطری فوری و جدی برای امنیت ایالات‌متحده و جهان می‌داند و معتقد است که باید این خطر فوری را محو کند.بایدن مدعی است که از خطر برنامه موشکی ایران و اقدامات- به توصیف او- بی‌ثبات‌کننده تهران در خاورمیانه آگاه است، اما در عین حال توافق هستهای را بهترین راه برای ایجاد ثبات نسبی در منطقه می‌داند. رئیس‌جمهور منتخب آمریکا از بروز یک رقابت هستهای منطقه‌ای نیز به شدت نگران است و مهار توانمندی اتمی ایران را یک ضرورت فوری برای امنیت جهانی و منطقه‌ای توصیف می‌کند.
برخی دیگر از مشاوران و معتمدان او از جمله ایلان گلدنبرگ هم نظری مشابه با بایدن دارند.آنان برنامه موشکی ایران را تهدیدی برای متحدان خود در خاورمیانه و اروپا ارزیابی می‌کنند؛ اما آن را یک موضوع منطقه‌ای می‌دانند که باید در قالب مذاکرات ایران و همسایگانش حل و فصل شود.بنابر این به نظر می‌رسد از دیدگاه این عده از تیم سیاست خارجی و امنیتی بایدن، فوری‌ترین موضوع برای امنیت آمریکا از ناحیه ایران، نه برنامه موشکی و فعالیت‌های منطقه‌ای که – به‌زعم آنان - تهدید هستهای ایران است. این حلقه از مشاوران و اعضای تیم امنیت ملی بایدن این‌گونه می‌اندیشند که صرف در اختیار داشتن اهرم فشار کافی نیست و باید بتوان از این اهرم‌ها استفاده کرد و تمایلی نیز در طرف مقابل برای همکاری وجود داشته باشد. این عده، مذاکرات موشکی را دشوار‌ترین موضوع در مذاکره با ایران و به اصطلاح «سنگ بزرگ» می‌دانند و این‌گونه می‌اندیشند که آغاز کردن مذاکره تهران و واشنگتن از نقطه موضوع موشکی، عملا دو طرف را حتی از دستیابی به توافق هستهای نیز دور خواهد کرد.
بایدن و برخی مشاوران او از جمله سالیوان و گلدنبرگ بر این باورند که با بازگشت به برجام و در اختیار داشتن اهرم‌هایی مانند مکانیزم «اسنپ بک» عملا می‌توانند فشار را روی ایران حفظ کنند؛ ضمن آنکه گزینه بازگشت تحریم‌ها هم همواره گزینه‌ای قابل استفاده برای کاخ سفید باقی خواهد ماند./دنیای اقتصاد
